Εργαστήριο Δραματοθεραπείας

«Μήδεια – Η γυναικεία ταυτότητα μέσα από τα Αρχέτυπα των θεαινών της αρχαιότητας»

Μήδεια

Ένα αρχέτυπο – περσόνα του αρχαιοελληνικού θεάτρου, από την ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη. 

Ενα αρνητικό αρχέτυπο, όπως παραδόθηκε ανά τους αιώνες, εξ’ αιτίας της παιδοκτονίας που αφηγείται ο μύθος της. 

Στην εργασία μας με τα θηλυκά αρχέτυπα, έπαιξε κεντρικό ρόλο στις αναζητήσεις μας, γιατί προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε, τι είναι αυτό που ο τραγικός ποιητής παρέδωσε στις γενιές μέσα από την μορφή της Μήδειας και παραμένει η πιο πολυπαιγμένη τραγωδία στον κόσμο. 

Χαρακτηριστική θεατρική μορφή του αρχετύπου δημιουργού και καταστροφέα. Ένα από τα γυναικεία πρόσωπα – «κατ εικόνα και ομοίωσιν» της ίδιας της Φύσης, της ίδιας της Γης – που όταν κακοποιείται αντιδρά με καταστροφή. Το ίδιο και η γυναίκα, όπου ευρισκόμενη στον ρόλο της κακοποιημένης γυναίκας-μητέρας, έχει την δύναμη να καταστρέψει, την ίδια της τη γέννα.

Η Μήδεια λατρεύτηκε στον Πόντο (Αρχαία Κολχίδα) σα θεά. 

Στην εργασία μας, κάτω απ’ αυτό το αρχέτυπο, διευρύνουμε:

• Την αναγνώριση της σκοτεινής όψης του εαυτού: των αρνητικών συναισθημάτων (φόβου, θυμού, θλίψης κ.α.), σκέψεων, φαντασιώσεων, βιωμάτων, τα οποία απωθούνται προς το υποσυνείδητο, και υπαγορεύουν καταστροφικά μοτίβα ζωής.
•  Την διαδικασία κάθαρσης μέσα από την καταστροφή του παλαιού, για να γεννηθεί το καινούργιο, σε κύκλους ζωής, καταστάσεων, σχέσεων. Έχει και αυτή η διαδικασία την τέχνη της και αξίζει να τιμάται ως μέρος του όλου.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Σε αυτές τις τρεις ημέρες, θα διερευνήσουμε το θηλυκό στοιχείο μέσα από το αρχέτυπο της Μήδειας. Ολόκληρη η εργασία με τις θεές είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας με επίκεντρο τη γυναικεία μας ταυτότητα.

Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού:

• Εγκαθιστούμε ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες να μπορέσουν να νιώσουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη.
• Eξερευνούμε τα αρχέτυπα των Ελληνίδων θεαινών της αρχαιότητας και πως αυτά επηρεάζουν εμάς και τη ζωή μας.
• Συνδεόμαστε με αυτά και ανακαλύπτουμε κρυφές πτυχές του εαυτού, διεισδύοντας βαθύτερα στο ποιες πραγματικά είμαστε.
• Δουλεύουμε βαθιά, μέσα από το σώμα και μέσα από την τέχνη και την τελετουργία.
• Συνδεόμαστε με το κέντρο του εαυτού, «με το εσωτερικό μας παιδί», με την έφηβη που ήμασταν κάποτε.
• Eπεξεργαζόμαστε τις πλάνες και τους φόβους μας.
• Eστιάζουμε στην κάθαρση του νοητικού, του συναισθηματικού σώματος και της ενέργειάς μας.
• Ενισχύουμε την δημιουργική αυτοέκφραση της καθεμιάς και ολόκληρης της ομάδας, χορεύουμε, παίζουμε θέατρο και δημιουργούμε ζωγραφιές, πήλινα, μάσκες, διαδήματα, ζώνες, λουλούδια και μαγικά αντικείμενα, γεμάτα προσωπικά σύμβολα, μεράκι και αγάπη.
• Προάγουμε την αυτοπροστασία, τη διάκριση, ενώνουμε τα κομμάτια του εαυτού.
• Επιδιώκουμε την επούλωση, την απελευθέρωση και την ολοκλήρωση.
• Βιώνουμε αγάπη για τον εαυτό, ελπίδα, χαρά, υπέροχο παιχνίδι και μοίρασμα με τις άλλες γυναίκες.

Τι σχέση μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στη σύγχρονη γυναίκα και τις θεές του αρχαιοελληνικού δωδεκάθεου;

Η δραματοθεραπεύτρια Βάσω Παπάλη πιστεύει ότι οι μύθοι για το θηλυκό στοιχείο είναι ένα μέσον που βοηθά στην κατανόηση των αρχετύπων, που λειτουργούν μέσα στην ψυχολογία και την προσωπικότητα. Μπορεί να είναι πολύ μακρινοί χρονικά, αλλά εμπεριέχουν αιώνιες αξίες αφού οι μύθοι δημιουργήθηκαν για να εμπνεύσουν τότε, όπως και τώρα, υπενθυμίζοντας την ιερότητα της ύπαρξης. Στη δραματοθεραπεία της, χρησιμοποιεί μύθους, παραμύθια, λογοτεχνικά και θεατρικά έργα και άλλα προκειμένου να εξυπηρετηθεί η λειτουργία της μεταφοράς ρόλων και καταστάσεων με στόχο την επεξεργασία αντίστοιχων ρόλων και καταστάσεων της ζωής.

Η αρχή έγινε με την εξερεύνηση του μύθου της Μήδειας που αποτελεί «από χίλιες πλευρές» ένα από τα αρχέτυπα της μητέρας.

Της Μεγάλης Μητέρας όπως λατρεύτηκε για χιλιάδες χρόνια από τους προϊστορικούς λαούς σε όλα τα μήκοι και τα πλάτη της γης, αλλά και της μάνας όλων των ανθρώπινων πλασμάτων επί του πλανήτη. Έζησε ανά τους αιώνες και θα «ζει» πάντα, μέσα από κάθε γυναίκα, εμποδίζοντας, στερώντας, καταπιέζοντας τα παιδιά της με τους πιο λεπταίσθητους τρόπους. Θα είναι εκεί χωρίς οίκτο, όσο η ίδια η γυναίκα δεν αντιμετωπίζεται με αγάπη, σεβασμό , φροντίδα, προστασία, ελευθερία, βοήθεια και παιδεία σε αυτό το έργο της ανατροφής των επόμενων γενεών.

Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της ενίσχυσης γυναικών ελεύθερων, συνειδητών, εμπνευσμένων, που ευρισκόμενες στο μητρικό ρόλο, θα μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους ακριβώς τα αγαθά της ελεύθερης συνείδησης και του γενναιόδωρου ψυχισμού. Ακολουθώντας αυτά τα ιδεώδη, οδηγήθηκε στα θηλυκά Αρχέτυπα των θεαινών της Αρχαιότητας, έτσι όπως μας παραδόθηκαν πριν την έλευση της πατριαρχίας. Για τις σύγχρονες γυναίκες οι Θεές υπάρχουν σαν ψυχολογικά πρότυπα. Κάθε γυναίκα μπορεί να νιώθει πιο κοντά σε μια ή περισσότερες θεές, ανάλογα με τα στοιχεία που αλληλεπιδρούν, όπως η οικογένεια, οι καταβολές, οι συνθήκες και η διάθεση για αλλαγή.

Βάσω Παπάλη